Bir Fetva

Jelatin katkılı ürünleri tüketmek caiz midir?

13805
13.05.2018

439) Jelatin Katkılı Ürünleri Tüketmek Caiz Midir?

Bismillah
Elhamdülillah, vessalatu vesselamu alâ Resûlillah
Diş macunundan yüz kremlerine, el kremlerine, ilaç kapsüllerine veya pek çok gıdaya etki etmiş, kullanılan, yaygın bir şekilde kullanılan bir maddedir jelatin maddesi. Hayvan derisinden ve hayvan kemiğinden yapılıyor. Eti yenen hayvanlar besmeleyle kesilmiş hayvanlar; inek, koyun bunların derisinden ve kemiğinden yapılınca hiçbir sorun yok; kullanılabilr. Ancak Avrupa'da geliştirilmiş ve Avrupa'da yoğun olarak üretilen jelatin, madde olarak Avrupa'da üretilen bir maddedir ve burada genelde de daha ucuz olsun diye özellikle domuz hayvanından yapılmaktadır. Daha yoğun yapılıyor çünkü kullanım alanı çok geniş. Velev ki koyundan, inekten yapılmış olsun, besmelesizlik sorunu diye bir sorun da var ortada. Dolayısıyla Avrupa'dan jelatin maddesi geldiğinde diş macununa katılıyor, belki de yoğurtlara katılıyor, kremlere katılıyor, kremaya katılıyor soframızda, bisküvilerde kullanılıyor yani bilerek söylemiyorum ama ansiklopedilerdeki bilgilere bakarak söylediğimde belki gıdanın yüzde ellisinde var nerdeyse.
Jelatin, helal bir hayvandan üretildiğinde sorunu olmayan bir maddedir. Ancak Avrupa'dan gelen, Amerika'dan gelen ya da helal ve haram anlayışı olmayan mıntıkalardan gelen jelatin ham maddesi ki maalesef özellikle Avrupa'da yoğun bir şekilde ithalat yapılacak, ihracat yapılma kaynağı olarak üretilmektedir. Jelatin; domuzun ve besmelesiz hayvanın katkısı olduğundan veya ham maddesi o olduğundan tüketimi konusunda şöyle bir net görüş kullanabiliriz:
Bazı fakihler -az bir bölümü fakihlerin- "Yahu, bu deri veya kemik olmaktan çıkmış kimyasal olarak yeni bir maddedir. Bunu yapan bile anlayamaz aslının deriden olduğunu. Bu dönüşümden dolayı bunu caiz kabul ebiliriz." demişlerse de fıkıh konseyindeki ulemanın ittifak ettiği görüş ve bizim de sahiplenmemiz gereken görüş; jelatin helal bir hayvan derisinden ve kemiğinden yapılmadığı sürece kullanılmamalıdır. Ancak ilaç kapsullerinde, kremlerde, diş macunlarında yani hayatımızı hiçbir şekilde öteleyemeyeceğimiz şekilde etkileyen nesnelerde kullanılmaktadır bu. Ortada bir zaruret var, ilaçta yoğun bir zaruret var, başka türlü alternatifi üretilemeyen konularda zaruret var. Zaruret var, başka alternatifimiz yok. Hayati bir alandır, deyince kullanırız ama keyfi olarak kullanmamalı Müslüman bunu, çünkü ortada haram dediğimiz bir risk var.

Velhamdülillahi Rabb’il âlemîn.

Nureddin Yıldız