Yazılı Fetva

Kur'an öğretme karşılığı alınan ücreti yasaklayan hadisleri nasıl anlamalıyız?

13498
26.05.2011

Şu hadisi şerifi nasıl anlamalıyız, hayatımızda uygulama durumu denir?
"Ubade B. Samit r.a. anlatıyor: Ben ehl-i suffa’dan bazı insanlara kitab-ı Kur’an'ı öğretmiştim. Bunun üzerine onlardan bir adam bana bir yay hediye etti. Ben de, 'bu yay benim için önemli bir mal değildir ve onunla Allah yolunda atış yaparım diye gidip Rasulullah'a -sallallahu aleyhi ve sellem- soracağım' dedim ve gidip sordum: 'Ya Rasulullah! Kendilerine yazı ve Kur'an öğrettiğim kimselerden biri bana bir yay hediye etti; ki o benim için değerli bir mal değildir ve ben onunla Allah yolunda atış yaparım.' Bunun üzerine Rasulullah aleyhisselam bana şu cevabı verdi: 'Eğer nar (ateş) den (boynuna) bir takı takınmayı seversen, kabul et!' (Ebu Davud)

Hadis kitaplarımızdaki hadislerin bazıları, farklı zamanlarda farklı şahıslara söylenmiş sözlerden oluşur. Farklı durumları, yani o hadisin kime neden söylendiğine dair bilgiyi bilmedikçe o hadislerden gerekli istifadeyi yapamayız. Hatta böyle hadisler yanlış düşüncelere bile neden olabilmektedir. Özellikle bu hadis hakkında şu noktaları tespit edebiliriz:
a- Hadisi şerif, Kur’an öğretmeye karşı ücret almayı yasaklayan ifadeyi yansıtmaktadır. Buna binaen de böyle bir ücret almanın caiz olmayacağı hükmüne kail olan ulema vardır. Ama başka hadislerde de izin veren ifadeler vardır. Bu nedenle her iki kanaldaki bilgileri ortak bir paydada değerlendirerek sonuca ulaşmak gerekmektedir.
b- Durumu ayrıntılı bir şekilde ele alıp meseleyi duruma göre değerlendiren ulema da vardır. Fetva da umumen bu mantıkla verilmektedir: Müslümanlar arasında Kur’an öğretecekler bulunabiliyorsa yani mesele bir kişinin veya bir iki kişinin eline düşmemişse ücret talebi caizdir. Aksi takdirde Kur’an öğretmek farzı ayın haline geleceğinden ondan ücret talep edilmesi caiz olmaz.
Allah’a emanet olun.

Nureddin Yıldız