Bir Fetva

Çalıntı mal, haberi olmadan sahibine iade edilse kul hakkı ortadan kalkar mı?

6332
04.02.2017

256) Çalıntı Mal, Haberi Olmadan Sahibine İade Edilse Kul Hakkı Ortadan Kalkar mı?
Bismillah
Elhamdülillah, vessalatu vesselamu alâ Resûlillah
Çalmak; mal olsun veya mal gibi bir değer olsun, kul hakkıdır. Kul hakkından kurtulmak hem Allah’a karşı bir tövbeyi (haram bir iş yapıldığından dolayı) hem de helalleşmeyi gerektirir. Helalleşmek de aldığını geri vermekle mümkündür veya geri vermeden helallik sağlamakla mümkündür. Genelde insanlar, aldıkları şeyi geri vermedikçe bir helallik sağlayamayacakları için helallik açısından tek çare aldığını geri vermektir. Paraysa para, arabaysa araba, her neyse. Ancak burada önemli olan; karşı tarafa verdiği zararı telafi etmek için geri vermektir. Bu geri verme alenen yapılır ve helallik istenirse yüzde yüz hak yerini bulduğu için, yüzde yüz de yerine getirilmiş olur Allah’ın emri. Ancak öyle durumlar olur ki, geri verildiğinde geri verilmekle elde edilecek menfaatten, sevaptan daha fazla zarar ortaya çıkabilir. Yıllar öncesinin bir hakkı geri verildiğinde, çalıntı geri verildiğinde, kamuoyunda bir rezillik, aileler arası kavga, o şahsın berbat edilmesi, bıçağa, silaha dayanılması gibi bir şey söz konusuysa hissettirilmeden geri verilebilir.
Misal; markettena alınmış bulunan bir kilo pirinç diyelim, geri verilecek olsa bu; market sahibi ile geri veren arasında -ki o geri veren tövbe etmiş, iyi bir mü’min olmuştur ama- geçmişi karıştırılacak; çocukken, gençken yaptıkları araştırılacak diye bir tehlike söz konusuysa burada o pirinç geri getirilir, teslim edilir ve hissettirilmeden yapılırsa ve dua edilir, istiğfar edilirse Allah Teâlâ’nın bu dosyayı kapatacağı umulur.

Velhamdülillahi Rabb’il âlemîn.

Nureddin Yıldız