Amellerimde riyadan ve insanlardan takdir beklemekten nasıl kurtulabilirim?
Hocam, ben her işimde insanların onayına ve takdirine çok fazla ihtiyaç duyuyorum. Birinden onay alınca, o işi tam yapmışım gibi hissediyorum. Yaptığım amellerde de bunu fark ediyorum. Her ay yetim bağışı topluyorum ya da bir ihtiyaç sahibi için burs arıyorum. Birisi "Allah razı olsun, vesile oluyorsun." dediğinde bu hoşuma gidiyor.
Tecvit ve mahrec dersi alıyorum, ezber yapıyorum. Çevremden biri okuyuşumu beğenince bu beni tatmin ediyor. Ama aklıma Müslim, İmare 152. hadis geliyor:
"Yalan söylüyorsun. Hâlbuki sen, bütün yaptıklarını 'Ne cömert adam' desinler diye yaptın. Bu da senin için zaten söylendi." buyuruluyor.
Bu beni çok korkutuyor. Sanki yaptığım her hayrı boşuna yapmışım gibi geliyor.
Gerçi ben bu işleri yaparken başta niyetim insanlardan takdir görmek değil. Sonucunda da takdir almasam yine de yapacağımı biliyorum. Elimden geldiğince de gizli yapmaya çalışıyorum. Gerçekten ihtiyaç sahibi birinin ihtiyacını gidermek istiyorum, gerçekten ilim öğrenmek ve Kur’an’ı güzel okumak için çabalıyorum.
Ama niyetime az da olsa kibir ya da riya karışmışsa diye endişeleniyorum. Sadece Allah rızası için yapmak, daha samimi olmak ve sürekli insanlardan onay beklememek istiyorum. Bu konuda dua ediyorum.
Bunun dışında ne yapmamı tavsiye edersiniz hocam?
Güzel bir iş yaptıktan sonra insanların takdirinden memnun olmak, doğaldır. Her insan teşekkür, takdir duymaktan hoşlanır.
Yapılan işi insanlar beğensin, takdir etsin diye yapmak sıkıntılıdır. Riya dediğimiz kavram da budur. Yaptığınız işi insanların beğenisi için yapmadıkça sıkıntı yoktur.
Takdir ve övgü, kalbi kaydırıp insanların beğenisini merkez edinmek, ihlası azaltmak bakımından herkes için bir tehlike oluşturur. Ama takdirle beraber Allah için yapma gayreti artıyorsa bu güzel bir durum olarak kabul edilmiştir.
Kendimizi test edebileceğimiz bir ölçü olarak şunu söyleyebiliriz: Allah'ın rızası için yapma niyetimiz, maddi manevi bir beklentisiz oluşumuz insanların takdiri ile değişmiyor, takdir edilsek de edilmesek de aynı heyecanla devam edebiliyorsak bir sıkıntı yok demektir.
Riya, her insanın mücadele etmesi gereken bir duygudur. Bu duygu ile mücadele edeyim derken bir vesveseye dönüşmesi ise şeytanın tuzaklarından biridir. Hedefimiz ihlas için mücadele olmalı, niyetlerimizi muhasebe etmeyi es geçmemeli ama bunu da bir takıntıya dönüştürmeden, salih ameli terk edecek boyuta düşmeden yapmalıyız. İnsanız her işimizde niyetimize riyanın hiç bulaşmaması her zaman mümkün olmayabilir. Bunun için istiğfar eder, dua eder, gayret ederiz. Buna takılıp kalmadan salih amellerimizi arttırmak üzerimize düşendir.
Siz gayret edin, Allah'tan yardım istemeyi bırakmayın. Yaptığınız salih amellere devam edin. Allah kendi yolunda çabalayan kullarını zayi etmeyecektir.
Rabbim hepimizin niyetlerini ihlastan ayırmasın. Kalbimizi kaydırmasın. Allah'a emanet olun.