Emir kipiyle söylenen hadisler her zaman vacip anlamına mı gelir?
Hocam bazı hocalardan Peygamber Efendimiz'in (s.a.v.) “Sakalları bırakın, bıyıkları kısaltın.” diye bir hadisi olduğunu duydum. Burada emir kipi olduğu için vacip olduğunu söylüyorlar. Peygamber Efendimiz'in buna benzer “Namazı nalın ile kılın, Mecusilere muhalefet edin.” diye bir hadisi ve bir de “Saçınızı sakalınızı boyayın, Mecusilere muhalefet edin.” diye emir kipi ile gelen hadisleri de var. Bunlar da mı vacip oluyor? Bir de Peygamberimiz (s.a.v.) bir hadiste “On şey fıtrattandır.” deyip sayıyor. Buradaki on şeyin hepsi vacip mi, yoksa sadece sakal mı vacip, diğerleri sünnet mi?
İslam hukukunda emir kipi her zaman farz veya vacip anlamına gelmeyebilir. Âlimler, emir kipini bağlayıcı bir hüküm ifade edip etmediğini, bağlamına ve delillerin geneline bakarak değerlendirir.
- Sakal bırakmak, vacip kabul edilmiştir. İmam Ebû Hanife ve öğrencileri, bu hadisi emir olarak almışlardır. Bıyıkları kısaltmak da bu çerçevede vacip görülmüştür.
- Peygamberimiz aleyhisselam şöyle buyurmuştur:
“Nalın ile namaz kılınız. Çünkü Yahudiler ve Hristiyanlar ayakkabısız kılarlar.” (Ebû Dâvûd, Salât, 90).
Bu hadiste geçen emir, bağlayıcı bir farz veya vaciplik ifade etmez. Âlimler, bu emri Peygamberimizin o dönemdeki Yahudi ve Hristiyanlara muhalefet etme tavsiyesi olarak değerlendirmişlerdir. Bu nedenle nalınla namaz kılmak, mübah bir amel kabul edilir. - Peygamber Efendimiz aleyhisselam şöyle buyurmuştur:
“Yahudi ve Hristiyanlar saç ve sakallarını boyamazlar. Siz onların aksine hareket edin.” (Buhârî, Enbiyâ, 50).
Bu emir de vacip olarak değil, müstehap olarak değerlendirilmiştir. Saç ve sakal boyamak, bir zorunluluk değil, sünnete uygun bir tercih meselesidir. - Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
“Fıtrat on şeydir: Bıyığı kısaltmak, sakalı bırakmak, misvak kullanmak, burun temizliği, tırnak kesmek, parmak boğumlarını yıkamak, koltuk altı tüylerini gidermek, kasık tüylerini temizlemek ve su ile taharetlenmek.” (Müslim, Tahâret, 56). - Bu on şeyin tamamı, fıtrat yani insanın yaratılışından gelen temizlik ve güzel davranışlarla ilgilidir. Bıyığı kısaltmak, sakalı bırakmak vaciptir; kasık tüylerini temizlemek, koltuk altı tüylerini almak, tırnakları kesmek sünnettir ama kasıtlı olarak terk etmek haramdır; misvak kullanmak, burun temizliği ve parmak boğumlarını yıkamak sünnettir; su ile taharetlenmekse farz, vacip ve sünnet olmak üzere duruma göre değişmektedir.
FETVA ETİKETLERİ
farz hadis kâfire benzeme kıl temizliği peygamberimiz saç sakal sünnet taharet temizlik tırnak kesmek vacip