Fedakârlık yapmanın sınırı var mıdır?

Dinimizde ÎSAR kelimesi ile anlatılan fedakârlık/diğerkâmlık önemli bir ahlâk ilkesidir. Müslüman’ın îsar sahibi (menfaatini başka insanlar lehine kullanabilen, başkasını kendisine tercih eden) kimse olması Allah’ın rızasını celbeden işlerdendir. Elbette bu da hayata ait bütün işlerimizde olduğu gibi belli bir kurallar dizisi ile sınırlandırılmıştır. Bu kuralları şu şekilde özetleyebiliriz: 

1. Allah rızası için yapılan ibadet mantıklı işlerde îsar yani başkasını tercih etmek mekruhtur. Bu da şu anlama gelir: Mesela namazda birinci safa geçmek Allah’ın rızasını celp eden bir ibadettir. Başkasını “sen buyur” diye oraya geçirmek mekruh olur. Zira îsar/başkasını tercih etmek dünyevi menfaatler için tavsiye edilmiş bir iştir.
2. Kişinin karsındakinin lehine olacak bir tercihte bulunması bir teberrudur. Her teberru gibi bu da bir sadakadır. Mü'mince bir davranıştır.
3. Îsar/menfaatini başkasının lehine feda etme bir teberru olduğuna göre ancak gönül rızası ile yapılır, karşıdakinin de kabul etmesi ile gerçekleşir.
4. Daha da önemlisi bu bir sadaka yani ibadet içerikli iş olduğuna göre niyet ile yapıldığında değerli olur. Niyet etmeden yapılan bir iş olduğunda bundan sevap oluşmaz.
5. Niyet gerektiren bir iş olunca da riya ve gösterişten uzak tutulması gerekir.
6. Böyle bir tercih/fedakârlık yapan biri daha sonra verdiğinde/yaptığında gözü kalıyorsa bunun da ibadet değeri yoktur ve bunu yapması müstehap olmaz.
7. Başkasının lehine fedakârlık yapmak beraberinde bir sakınca getirmemelidir. Hatta ortaya çıkan sakıncaya göre diğerkâmlık mekruh veya haram bile olabilir. Mesela aracını genç ve tecrübesiz birine verip kendisi toplu taşıma ile evine giden birisi normalde îsar denen fiili işlemiştir ama bu îsar aracını verdiği kimselerin kaza yapmasına sebep olacak nitelikte ise yapılan iş mekruh veya haram iş olur. Bu nedenle yapılan iş iyi niyetli bir iş de olsa maslahatı gözetmek gerekir.
8. Kendisini, ailesinden birini tehlikeye atarak başkalarına iyilik yapmak da yoktur.
9. Bu konuda esasen Müslüman/Müslüman olmayan ayrımı da yoktur. Zillete sebep olmamak kaydı ile Müslüman, Müslüman olmayana da diğerkâmlık yapabilir.
10. Şeriatımızın bir emrini veya yasağını ezerek diğerkâmlık/fedakârlık/îsar yapılamaz.
11. Îsar/diğerkâmlık/fedakârlık bir ibadettir. Her ibadet gibi ücrete ve menfaate karşılık yapılınca ibadet değeri olmaz.
12. Îsar, malla, bedenle, sözle ve menfaat getiren her şey ile yapılır.
13. İnsan, kendisine ait bir menfaatte fedakârlık yapar, başkasının menfaatinden fedakârlık olmaz.