Hayvanların zekatında takvim değişimi nasıl hesaplanır?

Mesele şöyledir:

İnsan malında dilediği gibi tasarruf edebilme hakkına sahip olduğu için böyle bir tasarrufta sakınca yoktur. Yani elindeki koyunları paraya dönüştürebilir. İlke olarak bu sakıncalı bir durum değildir. O elindeki koyunlar için mesela üç ay sonra zekât günleri gelecekti diye bu değişimde sakınca görülmemiştir. Ya da böyle bir işlem zekâttan kaçmak gibi kabul edilmez.

Biraz ayrıntısına girerek konuyu daha rahat anlayabiliriz:

İnsan elindeki para cinsi malları değiştirse mesela milli parasını dövize çevirse veya parasını ticari mala yatırsa ve bu kişi ilk durumunda nisabı aştığı için yıl dolduracak takvimi işleyen birisi ise bu son değişiklik zekât takvimi açısından bir yenilik getirmez. Zekât takvimi değişikliğe rağmen devam eder. Dövize mesela çevirmeden önce onuncu ayında idi ise çevirdikten sonra aynı takvimden devam ederek kameri yılın dolduğu günü hesap etmeye devam eder.

Fakat bu değişim zekât konusu olan mesela koyun sürü ile paraya dönüşme şeklinde olursa zekât için yeni takvim başlar. Zira hayvanların zekâtı meselesinde değer üzerinden değil bizzat o hayvan üzerinden zekât hesap edilmektedir. O hayvan elden çıkınca onunla ilgili takvim de bitmiş olur. Ele geçen para takvimi devam eden önceki bir paraya ilave edilirse onunla beraber zekâtı verilir zaten. Başka para yoksa o ele yeni geçen para için takvim başlatılır. Bu durum değişimin hayvan cinsleri arasında olmasından da böyledir; iki yüz koyun, mesela yüz inekle değiştirildiğinde yeni takvim başlar.

Bu durum için şu şartlara dikkat edilmesi gerekir:  

• Değişim konusu olan mal nisap miktarına ulaşan mal olmalıdır.
• Yeni elde edilen de o alanda nisaba ulaşmış olmalıdır.
• Bu değişim, mal sahibinin rızası ve isteği ile olmalıdır.
• Değiştirme, zekât tahakkuk etmeden önce olmalıdır. Zekât tahakkuk ettikten sonra zaten yerine getirilecektir. Değiştirmekle zekât gerekliliği değişmez.