Yazılı Fetva

Ödünç verilen eşyaya zarar veren kişiden yenisi istenir mi?

1340
15.01.2022

Hocam benim babam komşuları alıştırmış, aletlerini ödünç alırlar sürekli. Sonra da ya geri getirmeyi unuturlar ya da bozup getirirler. Bizim evde de eksikliği çekilir. Ben de babama bozan yenisini alsın dedim. Babam olmaz, ödünç verilen şeyin yenisi aldırılmaz diye düşünüyor. Dinimize göre durum nedir, bozduklarının yenisini aldırabilir miyiz?

Ashab-ı Kiram döneminde ve daha sonraki zamanlarda alet ve benzeri eşyanın ödünç verilmesi uygulaması vardır. Ödünç alet vermek farz değilse de bir insani uygulama olarak tavsiye edilmiştir. Fakihler, ihmal ve ilgisizlik yüzünden zayi olan ödüncün yenisinin alınması gerektiği konusunda ittifak etmişlerdir. Bir ihmal söz konusu olmadan zarar gören ödünç eşya veya aletin de tazmin edilmesi gerekmektedir. Benzeri bulunan bir şey ise benzerinin alınması benzeri bulunmayan bir şey ise onun kıymetinin verilmesi gerekir. Her ne kadar komşuluk gibi bir bağ bunu istememeyi daha faziletli gibi gösterse de tazmin etmek daha uygundur. Dostlukların bir alete feda edilmemesi için evla olan böylesidir. Fukahadan İbni Abdilber (M.1071 yılında ölmüş Maliki fakihi) yaşadığı zamanda insanların ahlakının çok zayıfladığını ve bu nedenle kadıların böyle zayilerde tazmin kararı verdiklerini söylemektedir. Durum bizim zamanımıza kıyas edilirse daha öncelikli olarak tazmin edilmesi gerektiğini söylememizde bir sakınca olmayacaktır.

Sonuç olarak ödünç alınan şey zarar görürse o zarar tazmin edilmelidir.

Nureddin Yıldız