Fıkıh kitaplarına göre istihale ile ne kastedilir?

İstihale, bir nesnenin tam bir kimyasal dönüşümüne verilen isimdir. Hassas bir konu olduğu için şu ayrıntıyı unutmamak gerekir. Dönüşüm ve karışım başka şeylerdir. Necis bir şeyin temiz şeyin içine karışması onu temizlemez. Bu da şu demektir: Nesne A maddesi iken B maddesine dönüşmüştür. Buna göre bazı sonuçlar şu şekilde önümüze çıkmaktadır:
Kimyasal özelliği tamamen değişen alkol yeni şekli ile necis bir madde değilse artık temiz kabul edilir.
Pis bir su ile sulanan arazide yetişen bitki pis olmaz. O suyun topraktan bitkiye intikali ile geçirdiği merhale onu yeni bir kimyasal yapıya kavuşturur.
Domuz ve ürünleri başta olmak üzere necis kabul edilen bir şeyin kimyasal dönüşümü sonuçta pis olmayan bir nesne olarak önümüze çıkarsa ona temiz deriz. Mesela domuzun kemikleri necistir. Ateşte yakılıp kül olduktan sonra o kemiklerin külleri için necis demeyiz. Ortadaki yeni bir üründür, eski kemikler değildir.
Bu konuda su ile sıvılar aynıdır.
Unutulmaması gereken bir ayrıntı olarak şu da bilinmelidir:
Temiz bir nesneye (mesela sıvıya) yok denebilecek kadar küçük bir necaset karışımı, o necasetin etkisi hissedilemediği gibi tamamen kaybolmuş gibi olması temizin temiz kalmasına mani olmaz. Özellikle Hanefi mezhebi içtihadı böyledir.