Yazılı Fetva

Örf ve adetleri uygulamamak yanlış mıdır?

817
21.07.2023

Hocam Efendimizin hayatında örf ve adetlerde İslam’a aykırı olmayanları alıp aykırı ve başka dinlerden kalanları terk ettiğini görüyoruz. Ben yurt dışında büyüdüğüm için Türkiye'deki gelenekleri hiç bilmiyordum. Çevremdekiler evlendikçe bazılarını öğrendim. Annem ve babam da bu konuda bilgi sahibi değiller. Açıkçası çok ilgimi çeken bir durum da olmadı. Örf ve adetleri reddetmeyip hiç uygulamamakla ifrat ve tefrit boyutuna kaçmış olur muyuz?

Hocam bir de düğünlerde geline takılan kırmızı kuşak kadının bekâretini gösteren bir araç olarak görülüyor. Bunun Şamanizm'den kalan bir gelenek olduğunu okumuştum. Kadının iffeti ve mahremi olan bir konunun bir kuşağa indirgenmesi ne kadar doğru? 

Örf ve adetleri sıfırlamak ne mümkündür ne de gereklidir. Belki örfü kökten reddeden bir mücadele de doğru değildir. Öyle kör bir mücadele ihtimal, itilmiş ve marjinalleşmiş biri olmayı getirebilir. Bunu bir denge üzerinden alabiliriz. Şöyle yapalım:

Allah’ın şeriatına alenen ters düşen, bile bile israfa neden olan bir örf uygulamasını alamayız, alamamakta da diretiriz. Bu bizim imanımızın gereğidir deriz.

Böyle uç bir örnek olmayan örfü de alıp almamayı o anki çevremiz, şartlarımıza göre kararlaştırırız. Neticede mubah bir durum ise ve biz de uygun isek sürtüşmeye gerek yoktur deriz. Örnek olarak şunu inceleyebiliriz:
Bir gencin düğününde neşe ve eğlence olması tabiidir. Bu neşenin alkol, kadın erkek karma ortam gibi bir harama sebep olması ise kabul edilemez, muhakkak direnilmesi gereken bir durumdur. Kadınların kendi aralarında erkeklerin de kendi aralarında alkol, israf gibi haramlar olmadan eğlenmeleri ise doğaldır.

Aynı durumu mesela tarafların birinin ağır bir hastası veya cenazesi olması gibi bir olağanüstü durum nedeni ile iptal edebilmeliyiz de. Fakir birinin düğünündeki ikramla zenginin düğünündeki ikram arasında da bir denge oluşturulmalıdır.

Sorudaki kuşak uygulamasını da anlamsız ve gereksiz bulurum.

Nureddin Yıldız