“Selem alışverişi” olmayan şeyi satmak mıdır?
Biz bir hocadan Arapça fıkıh dersleri alıyoruz. Konumuz alışveriş babına gelince hocamız “Bu paralı işlerden ben anlamam ama okuyalım.” dedi. Bazı şeyleri anlayamıyorum. Mesela “yanında olmayan şeyi satma” hadisi ile SELEM alışverişi aynı şey değil mi? Bunu nasıl izah edebiliriz?
SELEM bir ticaret şeklidir. Özet olarak PARA PEŞİN, MAL TAKSİTLE şeklinde uygulanır. Genelde bildiğimiz mal peşin, para taksitle şeklindedir ama böyle bir ticaret de vardır. Bu ticarette sermayesi olmayan iş yapmak isteyen esnaf ve sanayiciye hatta çiftçiye destek vardır. Sermaye bulup iş yapma fırsatı doğmaktadır. Mesela ay başında bin lira olan ücreti tahsil edip onunla ham madde alarak bir ay sonra malı teslim eden sanayici veya çiftçi bir selem sözleşmesi/selem akdi yapmış olur.
Selem akdinin caiz olduğuna bir ihtilaf yoktur.
Olmayan bir şeyi satmak ile selem akdi arasında bazı farklar vardır. Olmayan şeyi satmak nehyedilmiştir, selem akdi ise özellikleri belli bir şey üzerinde işlem yapmaktır. Bu da süre bitiminde teslim edilebileceği konusunda sıkıntı olmayan nesne demektir. Selem akdinde sözü edilen süre içinde teslimat yapılmaması durumunda parayı veren verdiğini geri alabilir. Olmayan şeyin satılması durumunda ise alışveriş bittiği için teslimat yapılamaması durumunda para verenin geri alabileceği bir şey yoktur.