Çiftçi ürünlerinin zekâtını nasıl hesaplamalıdır?
Hocam tarım ile geçimini sağlayan çiftçilerin ürünlerinden vermesi gereken zekât malum olduğu üzere iki çeşitte mütalâa ediliyor. Sulanan mahsullerde yirmide bir, sulanmayan nebatta ise onda bir. Birinci durumdaki sulama ibaresi yalnızca sulamakla mı kaimdir yoksa bu sulamaktan maksat tarlaya ekstradan bakım yapmak mıdır? Zira günümüzde mesela buğday tarlasından geçinecek kadar verim sağlamak için evvela traktörle iyice sürmek, gübre atmak, ilaç atmak gibi işlemleri icra etmek iktiza ediyor. Bunların tamamı ayrıca masrafı şamil şeyler. Bu durumda ürünün zekâtını nasıl hesaplamamız gerekir?
Bu konuda Diyanet İşleri’nin fetvasını esas alabiliriz. Fetva aşağıdaki gibidir:
“..Sulanması masrafsız olan arazilerden elde edilen ürünün onda biri, masraf edilerek ve emek sarf edilerek sulanan arazilerden elde edilen ürünün ise yirmide biri öşür olarak verilir. Sulama ile birlikte, günümüz tarım şartlarının gerektirdiği gübre, ilaç ve mazot gibi masrafların öşür hesabında dikkate alınıp alınmayacağı tartışmalı bir konudur. Bu ilave masraflar üretimin maliyetinde önemli bir yekûn oluşturduğundan bunların öşür hesaplamasında dikkate alınması görüşü daha uygundur. Bu nedenle tarım ürünleri, sulama masrafları ve yukarıdaki ilave masraflar çıkarıldıktan sonra nisaba ulaşması hâlinde 1/10 oranında zekâta/öşre tabidir. Eğer masraflar çıkarılmadan verilecekse 1/20 oranında öşür verilir.
Tarım ürünlerinde nisap miktarı, buğday, arpa, mısır, pirinç gibi saklanabilir ürünlerde, beş vesktir. Bunun günümüzde kullanılan ağırlık birimi ile karşılığı, ürüne göre 653-1000 kg arasında değişmekte mesela buğdayda 653 kg’a tekabül etmektedir. Bunların dışındaki ürünlerde ise yukarıdaki maddelerden beş veskinin değeri en düşük olanının kıymetine denk olan miktardır. Seralarda yetiştirilen ürünler için de aynı hükümler geçerlidir.”