Kur’an’dan her şeyi anlayabilir miyim?
Hocam Kur'an hakkında şöyle bir soru sormak istiyorum: Kur'an’da bilgin de olsa bir insan anlayamayacağı şeyler var mıdır? Varsa bunun yorumunu nasıl yapacaksınız? Neden bize indirilmiş bir kitabın anlayamadıklarımızı vardır?
Kur'an’ımızı açıklamaya yönelik çalışmalar yapan âlime MÜFESSİR denir. Müfessir, Kur'an’ımız hakkında pek çok şey bilir ama HER ŞEYİ EN İNCE AYRINTILARINA KADAR BİLEBİLİR diyemeyiz. Müfessirin de Allah’ın kitabında bilmekte veya yorumlamakta zorlandığı konular olabilir. Böyle bir bilememe veya zorlanma müfessir için eksiklik değildir. Zira Allah’ın kitabı kıyamet gününe kadar gelecek bütün insanlar için inceleme ve çalışma yapılacak bir kaynak durumundadır. Her nesil onun üzerinde çalışacak ve adeta yeni bir hazine keşfedecektir. Böylesi bir durum Kur’an’ın anlaşılması ile alakalı bir zorluktan çok onun ebedi bir hazine olması ile alakalıdır. Ancak bu tür anlaşılması zor konular mü'minlerin ibadetlerini ve imanlarını yönlendiren âyetler olarak bilinmemelidir. Daha çok tefekkürü ve derin ufukları gösteren âyetlerde bu durum vardır.
Ana tefsirlere döndüğümüzde görülecektir ki bazı âyetler için müfessirlerin o âyet hakkında zorlandıklarını gösteren şu ifadeleri sıklıkla görebiliriz. Bu tür anlamı ve delaleti üzerinde net ifade kullanılamayan âyetler için MÜŞKİL denmiştir. Bu tür müşkil kabul edilen âyetleri beyan ederken şu ifadelere benzer ifadeler kullanırlar:
“En zor âyetlerdendir.”
“Müfessirler bu konuda zorlandılar.”
“Bunun manası kapalıdır.”
“Müfessirler içimizi açacak bir açıklama getiremediler.”
Şüphesiz böyle bir konuda anlaşılamama/yorumlanamama durumu bizim gibiler için değildir. Biz zaten müfessirlerin yorumları üzerinden anlıyor veya anlamıyoruz. Bizzat Kur'an ayetleri üzerinde çalışanlar yani âlimler için bir âyet müşkildir veya değildir. Âlimler arasında da bir kısmı için bu müşkillik bulunmayabilir. Zira bu durum âyetin kendisi ile alakalı değil onu anlayacak insanla ilgilidir.
Bazı iman zafiyeti yaşayan insanların belli âyetleri problemli görmeleri ise bu anlamda gündemimiz olmayacak kadar uzak bir konudur.
Kur'an’ımızın indiği güne göre zaman uzadıkça insanların müşkil konuları da çoğalabilir. Bu da Kur'an üzerinde yoğun ve ihlaslı çalışmaların hiçbir zaman eksik olmaması gerekliliğini gösterir. Bu konunun çözümüne yönelik pek çok eser eskiden günümüze kadar yazılmıştır, yazılmaya da devam edecektir.
Özet olarak diyebiliriz ki, Kur'an’ımızla alakalı böyle bir başlık açılmasının hikmeti olarak şunları zikretmek mümkündür:
- Allah Teâlâ sıradan bir “iman ettim” iddiasını göğüslerdeki sıkıntıları dışa çıkaracak sınavlarla test etmektedir.
- Âlimlerin kıyamete kadar çalışacağı büyük bir çalışma ortamı açmıştır.
- Kur'an anlayan âlim ile diğerlerinin farkı/fazileti belli olsun.
- Bu tür araştırmalarla Kur'an üzerinde tefekkür başlıkları açılsın.
- İnsan ile yaratanı arasındaki farkın büyüklüğü anlaşılsın.