Yazılı Fetva

Faizin haram olmadığı zaruri bir durum yok mudur?

4813
12.01.2021

Domuz da haram faiz de. Domuz için zaruret durumunda yenir diye hep duyuyoruz. Faiz için bir zaruret yok mu, Müslüman ölse de faiz veremez mi?

Zaruret durumunda haramların geçici olarak kalkması kuralı faiz için de geçerlidir. Domuz etinin yenebileceği ağır şartlara benzer ağır şartlar faiz için de ortaya çıktığında faiz verilebilir. Kural umumidir ama Müslüman insanların domuzdan uzak kalma hassasiyetini sürdürmede gösterdikleri titizlik faiz için uygulanmayabilmektedir. Küçük bir eğme ile faizin bütününe kapı aralanabiliyor olduğunu görüyoruz. Domuz eti ile ilgili ruhsat, ölümcül durumlar veya alternatifin bittiği durumlarda tıbbi kullanımda iken faizi evi büyütmekten işi geliştirmeye kadar hayali denebilecek zaruretlerde kullanabiliyor insanlar. Bu nedenle de zaruretlerin faiz üzerinden örneklendirilmesi bir risk taşımaktadır.
İnsanın dinini, bedenini, aklını, iffetini ve malını kökten ve hayali olmayan bir şekilde tehdit eden her sıkıntı için zaruretten söz edilebilir. Buradaki sıkıntı yoğun çalışmak zorunda kalmak, çok bunalmak, krediyi tüketmek gibi durumlar asla değildir. Muhtemel sıkıntıları zaruret boyutunda göremeyiz. “Şu yatırımı yapmazsan hapis cezası alırsın” ile “kesinleşmiş mesela beş yıllık hapis cezası kararı” aynı değildir. Mesela aynı ticareti taksitli bir ödeme ile ama pahalı olarak yapabilen için zaruret denecek gerekçeden söz edilemez. Kirada oturmak veya iş yeri açmak faize gerekçe olabilecek bir zaruret olamaz. Bu hassasiyetleri de şüphesiz herkes imanı ve takvası kadar kollayacaktır.

Nureddin Yıldız